QUẢ VƯỜN NHÀ- hay câu chuyện về nơi tôi sinh ra

Tôi chuyển về ở với ông bà nội, sau ba năm sinh ra ở vùng đất mỏ. Bố mẹ tôi theo ý ông bà muốn được sum họp con cháu lúc về già. Và tôi, hơn bốn tuổi được chuyển sang ở nhà ông bà thay vì ở nhà bên cạnh của bố mẹ tôi.

Tôi là cháu đích tôn của ông nội nên ông cưng tôi lắm. Bố mẹ tôi đi làm cả ngày nên tôi ở với ông là chính. Theo thời gian biểu thì ban ngày tôi ăn cơm và sinh hoạt bên nhà ông nội, nhưng đến tối thì sẽ phải về nhà với bố mẹ tôi. Nhưng đa phần khi bố mẹ tôi đi làm về sang nhà ông đón tôi thì tôi đã lên giường ông ngủ tỉnh queo từ bao giờ rồi. Những lần đó, coi như tôi ở cả ngày bên nhà ông nội.

Vườn nhà tôi, à nhà ông nội tôi ngày trước trồng rất nhiều cây. Cả một vườn hồng xiêm và ổi bạt ngàn. ông nội bảo, ông trồng từ thủa bố tôi còn bé tí. Hết thời bố tôi, cô chú tôi ăn trái thì lại đến đời tôi, em tôi. Mai sau này khi ông nằm xuống, vườn cây vẫn còn thì lại dành cho con tôi, cháu tôi. Có lẽ vì vậy mà vườn cây được ông chăm bẵm như chính ông chăm bẵm tôi vậy. Những gốc cây được tưới tắm, làm cỏ và nhặt sạch bóng không còn một viên sỏi ở gốc. Vườn cây lớn lên, đều đặn ra trái. Khi là mùa hồng xiêm, khi là ổi là doi, là táo. Tôi chẳng bao giờ thiếu những thứ quà vặt đút vào cặp để đi học mang chia các bạn cả…

Tôi gắn bó biết bao nhiêu với quả vườn cây mà ông tôi gọi là vườn đời. ông nói, cây sống lâu hơn người. Nhưng đời cây sinh ra chỉ để dõi theo những mầm sống khác lớn lên đời này qua đời khác. Sống trên đời sống cũng phải biết thương yêu những người bạn lớn, chỉ biết lắng nghe mà chưa biết nói này. ông dạy tôi cách thương yêu từng mùa hoa, không rung trèo cành lá để cây đậu quả trọn vẹn. Biết vin cành non, biết nâng cành trĩu quả. Mùa trái nào vườn cây cũng xum xuê hoa trái như một tiếng cảm ơn những giọt mồ hôi của ông cháu tôi. Tôi lớn lên trên những cành cây. Chuyền cành giỏi như một con chim chích bông. Nhìn cát trên vỏ trái hồng xiêm hay cầm một chiếc que đứng gõ gõ dưới gốc tôi cũng biết trái xanh hay chín. Tôi rành rõi từng trái ổi cớm nắng với những trái ổi non. Tôi biết cả một bông bưởi đã vương phấn đơm trái hay một nụ hoa mới chuẩn bị phát hương…

Mỗi một cành cây của vườn trái đều ghi những kỷ niệm của tôi. Cây hồng bì ở góc vườn thì quả đắng nghét. Tôi rất ghét nó vì thế, cộng với lý do thân cây thẳng tuột chẳng bao giờ trèo được. Tôi ghét cây bưởi và cây táo hay có sâu róm gớm ghiếc. Cây khế ở cầu ao thì quả chua, tôi chỉ bén mảng đến mỗi khi mẹ nấu riêu hay kho cá. Tôi chỉ yêu những cây hồng xiêm và cây ổi, quả không chín theo đợt mà hình như chỉ vừa vặn mỗi lúc tôi thèm ăn một thứ gì đó là có ngay. Những thân cây này ghi dấu ấn của tôi đến độ chẳng ai biết ngoài tôi trên gần ngọn hồng xiêm có một cành bị tước đôi thân mà vẫn sống do lỗi tôi gây ra. Rồi gốc cây ổi thì có những câu ngu ngơ tôi khắc bằng một cái đinh. Ông tôi mỗi lần ra chăm vườn đều nói, mày y hệt như bố mày hồi bé, làm bóng nhẫy cả mấy gốc cây này. 

Nhiều mùa hoa trái đi qua tôi lớn lên bình an như một con chim sẻ làm tổ đã ba năm trên nhánh cây hồng xiêm bên chái nhà ông nội.

Ông nội chiều chuộng tôi là thế nhưng đã có lần ông đánh tôi. Đó là vì mấy lần tôi trốn ngủ chưa đi chơi theo mấy đứa bạn cùng xóm. Tự dưng lần ấy tôi lại phát hiện ra rằng ổi và hồng xiêm của hàng xóm ngon hơn nhà mình. Chạy về nhà lấy móc ổi của ông cùng lũ bạn đi hái trộm nhà người ta. Một lần chui rào, họ túm được tôi lôi về mách ông. Hôm ấy, ông đánh cho mấy cái cán chổi vào đít. Đỏ lằn lên và dỗi mấy hôm liền nằm liền ở nhà bố mẹ không chạy sang nhà ông nữa…

Rồi ông tôi mất đi năm tôi lên lớp sáu. Nhà tôi thương lắm. Đám ma ông, người già đưa tôi một cái áo cũ của ông leo lên đỉnh ngọn cây ổi phất phất mấy cái gọi hồn ông về nhà. Rồi xé những mảnh khăn trắng ra buộc lên từng thân cây. Tôi cũng không nhớ hồi đó mình đã buộc bao nhiêu thân cây nữa chỉ biết tôi đã buộc hết tất cả những cây lớn nhỏ kể cả cây ớt chỉ thiên, cây ngô đồng trong chậu cảnh của ông nữa. Tôi buồn lắm, tôi cũng muốn những cây thương yêu của ông cũng phải biết với tôi rằng ông không còn nữa. Người hàng ngày tưới tắm và tỉa lá cho chúng cũng chẳng bao giờ còn gặp lại chúng.

Bố mẹ tôi chuyển hẳn về nhà ông nội ở với bà nội tôi. Chẳng hiểu có phải vì vườn cây thiếu người chăm sóc mà có nhiều điều khác lạ. Cây ổi già ngày càng héo khô, nhiều cành sâu mà trái thì thưa thớt. Hồng xiêm nhiều cát mà thân thì bị sâu đùn ra hàng đống đất ở gốc cây. Vườn cây ngập chân lá rụng. Tôi tha thẩn dưới vườn mà không còn cảm giác hồi hộp ngày nào khi bắt gặp một tiếng sẻ non kêu hay một cái xác ve dưới gốc. Dần dần, những tín hiệu mùa hoa trái ấy cũng thưa thớt và dần đi khỏi ý thức của tôi khi tôi ngày một lớn lên và bận rộn với những chuyện học hành. Bố tôi sửa nhà, mở rộng cái sân nên chặt bớt vườn hồng xiêm. Rồi cây ổi già cũng phải chia tay vườn trái. Bữa chặt cây ổi, không hiểu sao tôi nghẹn lên từng tiếng nấc khiến Bố tôi cũng phải hốt hoảng. Bố tôi làm sao mà viết được khi ngày xưa ông đã từng quất cho tôi một trận vì có lần đã cầm dao định đốn cây chạc ổi già này chỉ vì tôi muốn có một khúc gỗ ổi đẽo quay và một cái chạc làm súng cao su. Ông nội mà còn thì giờ này chắc bố tôi cũng bị ông cho vài cái cán chổi ấy chứ. Tôi khóc ngẹn ngào nhìn những trái ổi non còn nguyên núm đen chúm chím. Cánh hoa ổi bay li ti. Tôi đã không còn những cây trái thân yêu nhất gắn bó của tôi nữa. Ngày ấy, làm sao mà tôi có thể nói với bố tôi rằng, tôi thương yêu những cây trái ông trồng cho bố tôi, cô chú tôi, cho tôi và cho cả con cháu của chúng tôi mai sau nữa. Làm sao tôi biết nói với bố rằng đó là những người bạn của cả ông nội và tôi. Bố chỉ nói với tôi. "Cây ổi sà vào mái nhà hàng xóm làm xô ngói. Bây giờ nó già rồi ra trái ít, để chỉ để tôi leo trèo thì không học hành gì được mà lại gẫy chân gẫy tay ra". Bố hứa khi sửa sân xong sẽ mua lưới về làm sân cầu lông chơi với tôi nữa. Tôi buồn nhưng không trách và quên nỗi buồn trẻ con này rất nhanh chóng.

Nhưng rất lạ, từ ngày ấy tôi rất ít ăn ổi hay hồng xiêm. Mặc dù lớn lên tôi vẫn luôn là đứa giỏi chọn trái cây cho bạn bè nhất. ổi ngon là trái đầu cành và chín nắng này. Hồng xiêm chín cây thì còn vương cát chứ không nhẵn bóng như quả chín dấm đất đèn này… Tôi không ăn mấy trái này vì có mấy lần không thấy ngon như quả vườn đời ngày xưa. Tôi cũng thi thoảng chạnh lòng với mấy thứ quả ấy. Nhớ đến ông nội, nhớ đến những cái cán chổi và vết roi lằn đỏ mông của ông nội ngày xưa … Lớn lên, đi học xa nhà. bố mẹ tôi thì lưng bắt đầu mệt mỏi và cũng chỉ đi quanh ngôi nhà của ông nội ngày xưa.

Một lần, bố tôi gọi tôi về và bảo. "Tao trồng táo, khế và ổi ở vườn sau". Chỉ vậy thôi và không nói nhiều nữa. Toàn là những cây chiết ghép gì đó nhỏ bé như một cành cây con cắm xuống đất. Nhưng bố tôi chăm lắm, rào gốc cẩn thận và tưới tắm rắc phân hoá học đàng hoàng. Bất ngờ  bố quay sang tôi. "Đời tao và đời mày có cây vườn ông chăm sóc. Bây giờ trồng lại mấy cây sau này con cháu có cái mà về thăm và nhớ đến ông bà nội."…Tôi buồn và thấy bố già đi nhiều. Còn tôi thì đã lớn lên nhiều quá. Nhìn quanh, chẳng có cây nào vươn ngọn qua mình được. Nhưng cây của bố thì chẳng mấy chốc sẽ vượt ngang và rợp bóng khu vườn be bé còn lại. Với hai bố con tôi, vườn cây bắt đầu có từng kỷ niệm.